روش اجرایی کالیبراسیون:
- هدف
ارائه روشی مدون به منظور برنامهريزی جهت کنترل ابزار، وسايل و تجهيزات سنجش مورد استفاده و ايجاد اطمينان نزد استفاده کنندگان از دقت تعريف شده و برقراری قابلیت ردیابی میباشد.
- دامنه و کاربرد
ايـن دستورالعمل برای کلیه ابزارهای سنجشی که در اختیار شرکت تورا میباشند کاربرد دارد.
یادآوری 1: اين ابزارها کاربرد مستمر ندارند و تنها در صورت ترديد به دقت ابزار سازنده و/يا عدم وجود نزد سازنده از آنها به عنوان ابزار شاهد استفاده ميشود.
یادآوری 2: در صورت استفاده از لوازم سنجش سازنده(گان)، بررسی گواهینامه کالیبراسیون ابزار مورد استفاده الزامی است.
یادآوری 3: ابزارهائي که در شرکت ايکا بهمنظور آموزش بازرسان مورد استفاده قرار میگیرند، ممکن است نیازی به پیروی از این روش اجرائی نداشته باشند.
- تعاریف و اصطلاحات
تعاريف مندرج در استاندارد ايران ايزو 9000 و استاندارد ملی 4723 کاربرد دارند. برخی از تعاريف مرتبط به شرح زير می باشد:
3-1- تجهيزات اندازه گيری
ابزارهای اندازهگيری، نرمافزار، استاندارد اندازهگيری، مواد مرجع يا وسايل کمکی يا ترکيبی از آنها که برای تحقق فرآيند اندازه گيری لازم می باشد.
3-2- استاندارد مرجع
استانداردی که عموماً کارآمدترين کيفيت اندازه شناختی را در يک مکان یا سازمان معين دارد و مرجعی جهت اندازهگيریها ميباشد.
3-3- استاندارد کاری
استانداردی که جهت کاليبره کردن يا بررسی سنجهها، دستگاههای اندازهگيری يا مواد مرجع بهکار میرود.
يادآوری- استاندارد کاری معمولاً با استاندارد مرجع کاليبره میشود.
3-4- کاليبراسيون
مقایسه ابزار دقیق با یک مرجع استاندارد آزمایشگاهی در شرایط استاندارد، جهت اطمینان از دقت و سلامت آن و تعیین میزان خطای این وسیله نسبت به آن استاندارد و تنظیم آن با توجه به استاندارد میباشد.
3-5- شناسنامه
هر وسيله يا ابزار سنجش دارای شناسنامه ای است که حاوی اطلاعات مربوط به نام سازنده، نوع کاربری، شماره سريال و ... می باشد
3-6- گواهينامه کاليبراسيون
گواهی انجام کالیبراسیون که توسط آزمایشگاههای کالیبراسیون معتبر صادر میشود.
یادآوری 1: گواهينامه کاليبراسيون هر وسيله سنجش باید به همراه شناسنامه آن نگهداری شود و هميشه قابل دسترس باشد.
یادآوری2: یک گواهينامه کالیبراسیون باید دارای خصوصيات زير باشد:
1 – نشانه و علامت مؤسسه آزمايشگاه معتبر که در بالای گواهينامه نقش بسته باشد.
2 – نشانی کامل مؤسسه و يا سازمان کاليبره کننده.
3 – تاريخ انجام هر کاليبراسيون و تاريخ خاتمه اعتبار آن.
4 – نام کامل مسئول کاليبراسيون در آزمايشگاه مؤسسه کاليبره کننده و مهر و امضاء آن.
5 – ذکر مشخصات کامل وسيلة سنجش در گواهينامه.
6 – جزئيات کاليبراسيون که شامل ذکر نتايج جزئيات کاليبراسيون می باشد.
7 – تعيين و ذکر ميزان دقت وسيلة سنجش.
8 - ذکر شماره شناسه اختصاصی راهکار کاليبراسيون در گواهينامه.
9 – شرايط محلی هنگام کاليبراسيون و زمان بهره برداری از وسيله سنجش.
10 – در صورت مشاهدة عدم انطباق، به طور شفاف دلايل عدم استفاده از وسيله سنجش ذکر شود.
11 – گواهينامه دارای شماره و تاريخ باشد.
3-7- برچسب کالیبراسیون
برچسبی که به منظور نشانهگزاری ابزار کالیبرهشده بهکار میرود. این برچسب نشانگر مدت اعتبار کاليبراسيون و علامت مؤسسه کاليبره کننده معتبر میباشد. این برچسب بايد مطمئن و از جنس بادوام باشد.
یادآوری: هر وسيله سنجش بايد دارای برچسب کاليبراسيون باشد.
- مسئوليتها
4-1- مدير بازرسی
- نظارت بر عملکرد قسمت نگهداری و کاليبراسيون تجهيزات اندازهگيری
انجام هماهنگیهای لازم با ساير بخشهای مرتبط سازمانی برای اجرای به موقع کاليبراسيون ابزارها
- نظارت بر همکاری بازرسان ارشد پروژههای بازرسی با مسئول نگهداری و کاليبراسيون
- هماهنگی برای برگزاری دورههای آموزشی درون سازمانی مرتبط با استفاده و بهکارگيری تجهيزات اندازه گيری
4-2- بازرس
- اعلام نیاز به مدیر بازرسی در خصوص نياز به خريد تجهيزات اندازه گيری جديد
4-3- سرپرست اداری
- همکاری برای تأمين به موقع هزينههای کاليبراسيون تجهيزات اندازه گيری
- دريافت کتابچه راهنمای هرکدام از تجهيزات اندازهگيری خريداری شده از فروشندگان و تحويل آن به مسئول نگهداری و کاليبراسيون
4-4- مسئول نگهداری و کاليبراسيون
- به روزآوری فهرست تجهيزات و استانداردهای اندازهگيری موجود در مالکيت نهاد
- برنامهريزی جهت ارسال منظم تجهيزات به منظور اجرای کاليبراسيون طبق برنامه زمانبندی
- شناسايی مراکز معتبر کاليبراسيون (آزمايشگاه کاليبراسيون، مراکز ارائه خدمات کاليبراسيون تأييد شده توسط مؤسسات معتبر قانونی)
- حفظ و نگهداری سوابق کاليبراسيون تجهيزات اندازهگيری به همراه تصاوير گواهينامه های کاليبراسيون صادر شده در دفتر مرکزی
- دريافت فرم مکتوب درخواست وسايل اندازهگيری/تست از متقاضيان وتحويل به آنها
- تهيه دستورالعملهای بهکارگيری تجهيزات اندازهگيری
- روش اجرا
5-1- شناسايی تجهيزات اندازه گيری نيازمند به کاليبراسيون
مسئول نگهداری و کاليبراسيون بايد دفترچههای راهنمای تجهيزات اندازهگيری در مالکيت نهاد را در اختيار داشته، بهدقت مطالعه و نسبت به تکميل فرم ليست وسايل اندازهگيری و تست موجود در نهاد اقدام نمايد. در صورت نیاز به کالیبراسیون، ابزار در لیست کالیبراسیون ثبت شود.
5-2- تنظیم برنامه زمانبندی کاليبراسيون
دوره زمانی کاليبراسيون تجهيزات اندازه گيری شاهد در مالکيت نهاد بايد با توجه به مدت زمان تعریف شده در یکی از موارد زیر کالیبره می شوند:
الف) کتابچه راهنما
ب) مرجع ملی اندازه شناسی
ج) برنامه تعیین شده توسط واحد بازرسی فنی
یادآوری 1- برنامه کالیبیراسیون ابزارها توسط واحد بازرسی فنی بر اساس تعداد دفعات استفاده، نوع و محل استفاده، کاربرد ابزار و آسیب دیدگی های احتمالی تعیین میشود.
به منظور اطمينان از کاليبراسيون به موقع تجهيزات اندازهگيری، مسئول نگهداری و کاليبراسيون میتواند نسبت به تکميل فرم برنامه مرتب زمانبندی کاليبراسيون (کد .....) اقدام نمايد.
5-3- اجرای کاليبراسيون تجهيزات اندازه گيری
5-3-1- مسئول نگهداری و کاليبراسيون بايد حداقل يک ماه پیش از انقضای کاليبراسيون هر يک از ابزارها، از طريق مدیر واحد بازرسی نسبت به کاليبراسيون مجدد آنها به نحو مقتضی، اقدام لازم را صورت دهد.
يادآوری: کليه تجهيزات اندازهگيری که جهت کاليبراسيون به دفتر مرکزی يا آزمايشگاه کاليبراسيون ارسال میشوند بايد به روش ايمن در ظروف، کيف يا بستهبندی مربوط به خود و با استفاده از ضربه گيرها مناسب و بر اساس روش اجرايی جابجايی، حمل و نقل، انبارش، استفاده و نگهداری تجهيزات اندازه گيری جاسازی شوند.
5-3-2- برای کاليبراسيون تجهيزات اندازه گيری بايد از آزمايشگاههای کاليبراسيون دارای تأييد صلاحيت به عنوان آزمايشگاه همکار سازمان ملی استاندارد ايران استفاده نمود.
آن دسته از تجهيزات اندازهگيری که کاليبراسيون آنها از طريق آزمايشگاههای کاليبراسيون معتبر امکانپذير نمیباشد، بايد از طريق مراکز معتبر خدمات بعد از فروش و کاليبراسيون مورد تأييد سازندگان اينگونه تجهيزات کاليبره شوند
برای دریافت ادامه این دستورالعمل با من در تماس باشید
بهترین خدمات آموزش،مشاوره، تهیه مدارک فنی، نظارت، بازرسی فنی و کنترل کیفیت را از ما بخواهید